4 Ekim 2002

Son Izmit depremi ile resmi rakamlara gore 17 bin insanini kaybetmis ve ekonomik kayipla ilgili yapilan son calismalara gorede 15 milyar dolar (1) bir kayba ugramis bir ulkenin Bayindirlik Bakani'nin Istanbul Belediyesi ve JICA isbirligi ile su ana kadar yapilmis en ayrintili “Deprem Senaryo” calismasini Istanbul’luyu korkutmaya ve kredi kapmaya donuk oldugu yolunda bir degerlendirmesi basina yansimistir.

Deprem senaryo calismalari bir afet oncesinde onlem alinmazsa basimiza gelecekleri en ayrintili bir sekilde ortaya koyan calismalardir. Bu calismalarla beklenen tehlikeye "Hazard" karsi olabilecek kayiplari 'Risk" en acik bir sekilde karar verici mevkide olan basta Bayindirlik Bakanligi olmak uzere tum yetkilileri uyarir.

Gelismis ulkelerde Deprem Senaryolari ile ortaya konan somut tehlike cok ciddiye alinmakta ve bu senaryolarin daha da somutlastirilmasi icin ilgili hukumet bakanliklarinca tesvikler ivedilikle verilmektedir. Hic bir gelismis ulkenin afetle sorumlu Bakani'ndan halki korkutmaya ve kredi koparmak icin bu senaryo calismalarini ortaya koymaya kimsenin hakki yoktur yonunde anlasilabilecek ifadelere rastlamak mumkun degildir.

Deprem tehlikesi Turkiye ile karsilastirildiginda cok dusuk olan Kanada’da her yil 2.5 milyon dolar deprem calismalarina harcanirken malesef ulkemizde deprem calismalari icin kaynaklar cok sinirlidir ve buna karsin kayiplar ise yalnizca son Izmit depreminde oldugu gibi mukayese kabul etmez olcude “15 milyar dolar” cok buyuk olabilmektedir.

Son Izmit depremi ile sonrasinda yapilan duzeyli calismalar malesef Istanbul’da beklenen deprem tehlikesinin arttigini ortaya koymaktir. Tehlike bu yuzyilin basindan itibaren deprem tehlikesinin degisimi modellenip animasyonla deprem potansiyelinin arttigi alanlar resmedilmistir (2). Sirasi gelmisken, Marmara deprem uretme potansiyeline sahip alanlarin modellenmesi ve belirlenmesine donuk baska calismalarinda mevcut oldugunu belirtmek gerekir (3). Deprem tehlikesini bertaraf etmemiz mumkun degildir, ancak azaltilmasi son Belediye-JICA isbirligi ile yapilan calismalarin daha ayrintilandirilmasiyla birlikte ortaya konan yapi stoklarinin iyilestirilmesi ve kentlesmenin saglam zeminli alanlara kaydirilmasi gibi somut dusuncelerin siyasi irade tarafindan uygulanmasina baglidir. Fakat Bayindirlik Bakanimizin basina yansiyan aciklamalarindan anlasilan odur ki yasadigimiz tehlikeli cografyada riski azaltacak calismalarin desteklenmeyip, bilakis uluslararasi kredilerle yapilan calismalarinda halki korkutma amacli gorulecegidir.

Referanslar:

Alexandra Bibbee, A., Gonenc, R., Jacobs, S., Konwitz, J., and Price, R., 2000, Economic effects of the 1999 Turkish earthquakes: An interim Report, Economics.
http://quake.wr.usgs.gov/research/deformation/modeling/animations/animationsfiles/marmara_sea.swf
3. http://www.biltek.tubitak.gov.tr/dergi/00/ekim/deprem.pdf