Özgeçmiş

Sismologa Sor

 

 

 

 

Dr.Ali O. Öncel

Diger Yazilar

 

 Marmara Denizinde Fransiz Gemisi


30 Kasim 2004

Fransiz gemisi geldi gitti derken, fransiz yerbilimlerinin sahip oldugu  teknoloji ile Marmara denizi tabaninda yapilmis olan calismalar sonunda internet uzerinden acildi:

http://www.ifremer.fr/drogm/marmara/

Bu giris sayfasindan haritalara ulasmak icin:

http://www.ifremer.fr/drogm/marmara/accueil_2.htm

Fransa'da ulkemiz gibi sorunlu bir deprem ulkesi degil.  Su ana kadar Fransa'da insanlarin burnunu dahi kanatacak bir depremin oldugu duyulmus degil, ama deprem sorunu olan Turkiye ve Japonya gibi ulkelerde calisma yapabilecek kadar yuksek deneyime sahib bilim adamlarini icinden cikarabilmis ve deprem tehlikesi buyuk ulkelere kadar yollayabilecekleri yuksek teknoloji ile donatilmis gemilere sahib bir ulke.  Deprem tehlikesi olmayan Fransa gibi ulkelerde kuresel tektonik konusunda uzmanlasmis olan kisilerin ve arastirma yapacak donanimda her yere gidebilecek gemilerin olmasi ne anlama geliyor?  Bunun aciklanabilir bir nedeni,  Fransa'de deprem sorunu olmasa dahi Deprem Arastirmalarina destek verecek ve Deprem Sorunu Uzerine yapilmis arastirmalarla, Fransa'nin ulke ve universitelerinin ise kurum olarak itibarini yukseltme ongorusunun olmasidir.  Sorunu deprem olmayan Fransa'da ki deprem bilimine ve bilimcilerine yapilan yatirimin, ulkemizde olmadigini soylemeye gerek var mi?  Ulkemizde kac tane doktorasini deprem bilimi (sismoloji) uzerine yapmis bilim adami var?  Bunlarin sayisi bir elin parmak sayisini gecer mi?   Ulkemiz de kac universite deprem istasyonu isletiyor ve kacinda deprem sismolojisi uzerinde yetismis bilim adami var?  Bu sorular icin alinacak cevaplar, deprem sorunu olmayan Fransa ile karsilastirilamiyacak kadar komik oldugu icin, deprem sorununa ulkemiz FRANSIZ kalmistir (!).  Fransiz kalmak sozu bizde bir konuya ilgisiz yada bilgisiz kalmak gibi bir anlam ifade etsede, fransiz bilim adamlarinin ortaya cikardigi calismalara bakilirsa ancak bu deyimin ulkemizde fransiz kalinamadigi seklinde algilamak ve aciklamak daha dogru olabilir. 

Aslinda Fransizlar geldi ve Marmara tabaninda calisma yaptilar diyerek sevinmeli mi?  Tabi ki fransizlarin gelmesi ve gitmesi ile basin toplantisi yapan icimizde ki fransiz bilim adamlarinin proje ortaklari sevinmis olabilir?  Ulkemizde pek cok is gibi deprem calismalarida ihale ve havale ile gitmektedir.  Bugun Fransiza, yarin Norvec'liye obur gun Yeni Zelandali'ya bu islerin havalesi onlarla proje ortakligina gonulden hazir olan icimizden birilerinin olmasidir.   Bunun nedenide ulkemiz sahillerinde ve topraklarinda arastirma yapmak icin yabanci bilim adami ve kurum adamlarinin ulkemizde bir partner kurum bulmasinin yasal bir zorunluluk olmasidir.  Bu yasal zorunlulugun olmasi bir bakima, ulkemizde ki deprem sorununun buyuk ve daha anlasilabilir bir basit geometriye sahip olmasindan dolayi proje ortakligi uzerinden yabancilarin calismasini zorunlu kilmaktadir.  Tabi icimizde ki proje ortaklarinin calismalara katkisi, onlarin cikan yayinlarda isimlerinin oncellenmesi ile anlasilabilir. 

Bunun nedeni ulkemizde deprem biliminin gelismesi icin yeterli desdegin verilmemesi ve deprem konusunda uzmanlasmis insanlarin ise ulkemizde tutunamamasidir.  Ulkemiz deprem sorununa cozum uretecek verileri toplayacak yuksek teknoloji donanimli cihazlarin alinmasi kadar, ulkemizde bu sorunlari cozecek kisiler milliyetlerine ve cinsiyetlerine bakilmadan ulkemizde tam mesaili sozlesmeli kadroda calisacak sekilde istihdam edilmelidir.  Tabi ki ucret global olmali ve 35,000 ile 70,000 dolar arasinda tecrubeye gore sekillenecek bir ucretlendirme yapilmalidir.

Aksi takdirde, ulkemizin deprem sorunu, ulkemiz icinde ki proje ortaklari ile calisacak bir kac gonullu yabanci kurulusun part time calismalarindan sonuclanacak calismalara birakilamiyacak kadar onemlidir.  Aynen, Amerikan Yerbilimleri Servisi (USGS) gibi ulkemizde Turkiye Yerbilimleri Servisi organize edilmeli ve literature girmis calismalara sahip doktorali kisilerin global ucretle sozlesmeli global ilanlarla bulunmalari ve calismalari saglanmalidir.  Deprem sorununda dunya'da ilk 10'na giren ulkemiz, aynen Amerikan Yerbilimleri Servisi'nin deprem konusunda calismalar yapan dunya'da ki ilk 10'na girecek bir yerbilimleri servisinin yapilandirilmasina ihtiyaci vardir.  Dunya'da ilk ona giren kuruluslarin listesinden:

http://www.esi-topics.com/earthquakes/inst/c1a.html

Amerikan Yerbilimleri Servisinin ilk bire girdigi ve buna mukabil cok Japon Yerbilimleri Servisinin ise ilk 20'ye dahi giremedigidir.  Fakat deprem sorunu ulkemizle kiyaslanmiyacak kadar kucuk olan Kanada ilk 17 arasinda'dir.  Bunun nedeni Japon Yerbilimleri Servisinde ki kadrolasma yada istihdamin ulusalci olmasi ve Japon olmayanlarin sayica az olmasi yaninda tam sozlesmeli calismalarina imkan verilmemesidir.  Amerikan Yer Bilimleri ve Kanada Yer Bilimleri Servisi ise, global deprem sorununa karsi global istihdam politikasi gutmekde ve global ucretle isini bilenlerin kisilerin ne milliyetlerine nede gecmisine bakmaksizin istihdam etmesidir.  Bu nedenle, Amerikan YerBilimleri Servisinde calisan Mehmet Celebi, Erdal Safak gibi hem ulkemizden hem de baska milletlerden insanlar yillardir ve uygun bir ucretle calisabilmektedirler.  USGS ve GSJ orneginde oldugu gibi bir istihdam yapilmadigi surece ulkemizde,  deprem uzerinden kendi siyasi ve ticari ikballeri icin her gun felaket tellali kesimis medya sismologlarinin ulkemiz medyasinda boy gostermesinin onune gecilemez.

Tekrar basa doner ve sonuc olarak, Fransizlar dun ulkemize geldiler, yarin baska ulkelere gidecekler.  Deprem sorunlari olmayan Fransizlar, sorunlarina nester vuramayan ulkelerde deneyim ve tecrube kazanarak deprem biliminde deprem riski olmayan bir ulkenin insanlari olarak isim yapacaklar.  Helal olsun.  Hala kendi ulkelerinde ki deprem sorununa FRANSIZ (!) ola (maya) nlara da helal olsun.  Cunku deprem sorunlarina FRANSIZ (!) kalinmasa idi, Fransizlar bizim gibi ulkelerde ne is yapacaklar di?