S

Şekil 1. Son 2000 yılda olmuş büyük depremlerin yerleri ve tarihleri gösterilmektedir [1] Marmara denizi içinde ki fay dağılımı [3] kırmızı, dışında ki karasal faylar [5] ise siyahla gösterilmiştir. 1991-1999 yılları arasında olmuş magnitüdü 2.6'dan büyük depremler ise gri renkle gösterilmiştir (bkz. real-time map).
 

        Marmara denizi icinde (off-shore) ve disinda (on-shore) kalan deprem kiriklari ve tarihsel gecmisten gunumuze kadar olan depremler derlenmis ve yukaridaki sekilde verilmistir [1,2,3].  Tarihde Istanbul'u buyuk olcude etkileyen depremler 1509, 1754 ve 1766 depremleridir [2] ve bunlarin tamami deniz icinde olmustur.  Tarihsel deprem verilerinin analizinden, Marmara bolgesi icinde ki depremlerin M6.8-M7.2 arasinda olacagi ve kirilabilecek fay buyuklugununde 70 km civarinda olacagi beklenmektedir [2]. 

Izmit depreminden sonra yapilmis deniz jeofizigi ve jeolojisi calismalariyla belirlenen kirik dagilimida (bkz. Sekil 1), Marmara Denizi icinde buyuk bir depremi olusturacak surekli yada tek parca bir fay yapisi olmadigini gostermektedir [3]. 

Son 500 yillik donemde, Marmara denizi icinde kalan, 1509 ve 1912 depremleri ile sinirlanan bolumde bir buyuk deprem rastlanilmamistir (bkz. Sekil 1).  Bununla birlikte kucuk depremlerin analizinden ve GPS ile olculmus deformasyon hizlarindan hesaplanan deprem tehlikesi modelide (Sekil 2), son 500 yil icinde Marmara denizi icinde buyuk deprem olasiligini yuksek gostermesi sasirtici degildir.  Kisaca, son 500 yillik verilerin gostermis oldugu buyuk depremin olmadigi "suskun alanlar" ile son 20 yillik kucuk deprem verilerinin analizinden ortaya cikan RISKLI ALANLAR benzerdir [4].  

Sonuc olarak, hem tarihsel veriler ve hem de son calismalar isiginda, bir Marmara Denizi Ici Depreminin "Off-Shore Earthquake" buyuklugunun M7.2'den buyuk olmayacagi dusunulmektedir..

 

Şekil 2 (Figure 5 of Oncel ve Wilson 2006) . a) Marmara Bölgesinde ki büyüklüğü 6.7’den büyük olan depremlerin tekrarlanma aralıkları haritalanmıştır.  Kırmızı alanlar, yakin zamanda olabilecek depremleri üretecek, gerilimin biriktiği alanları göstermektedir. b)  İnce kabuk derinliği ile hesaplanmış ve İstanbul’a yakın olan Marmara bölgesinin kuzey bölümünde ki depremlerin tekrarlanma sureleri gösterilmektedir.  Görüldüğü gibi, kabuk modeli inceltildiğinde, tekrarlanma süreleri önemli ölçüde artmış ve dolayısıyla olma olasılık değerleri düşmüştür.
 

Kaynaklar

[1]Ambraseys, N.N., 2002.  The seismic activity of the Marmara Sea Region over the last 2000 years.  Bulletin of the Seismological Society of America 92 (1), 1-18.

[2] Ambraseys, N.N and Jackson, J., 2000. Seismicity of the Sea of Marmara (Turkey) since 1500, GJI, 141, F1-F6.

[3] Armijo ve digerleri (2002).  Asymmetric slip partitioning in the sea of Marmara pull-apart: A clue to propagation processes of the North Anatolian Fault?, Terra Nova 14 (2), 80-86.

[4] Oncel, A.O., Wilson, T., 2006. Evaluation of earthquake potential along    the Northern Anatolian Fault Zone in the Marmara Sea using comparisons of GPS strain and seismotectonic parameters,  Tectonophysics, 418, 205-218.

[5] Saroğlu ve dig. 1992. Turkiye Aktif Fay Haritasi, MTA.

Iletişim: King-Fahd University of Petroleum and Minerals, P.O.Box:1946, Dhahran 31261, Saudi Arabia, Telephone: (966) (03) 860-1661  Fax : (966)(250) 860-2595, E-mail: oncel@kfupm.edu.sa